Infekcje Intymne – kłopotliwy problem 75% kobiet

Badania pokazują, że trzy na cztery kobiety mierzą się z infekcjami intymnymi przynajmniej raz w życiu. Niestety wiele z nas doświadcza tego problemu znacznie częściej. Jakie są rodzaje i objawy infekcji intymnych? Co jest ich przyczyną? Czy można się przed nimi zabezpieczyć? Odpowiadamy na najważniejsze pytania.

Rodzaje i objawy infekcji intymnych

Do najczęściej spotykanych infekcji intymnych u kobiet należą kandydoza (VVC, vulvuvaginal candidiosis), oraz waginoza bakteryjna (BV, bacterial vaginosis).

Kadydoza

Kandydoza inaczej drożdżakowe zapalenie sromu i pochwy jest jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się pacjentek do lekarza ginekologa. Jest również drugą co do częstości występowania po waginozie bakteryjnej (BV, bacterial vaginosis) infekcją żeńskich narządów płciowych. 

Około 32% kobiet diagnozowanych przez lekarzy ginekologów to właśnie grzybicze stany zapalne pochwy i sromu.

Kandydoza sromu i pochwy rozwija się przynajmniej raz w życiu u 75% kobiet, a u ponad 40% kobiet wystąpi nawrotowa postać choroby. Dotyczy ona najczęściej kobiet w wieku rozrodczym, czyli między 15 a 49 rokiem życia, i odpowiada za ponad 1 na 5 wszystkich zakażeń sromu i pochwy.

Objawami grzybicy pochwy i sromu są najczęściej:

• dokuczliwy świąd, 
• pieczenie okolic intymnych,
• bolesność przy oddawaniu moczu,
• bolesność podczas seksu,
• zaczerwienione i spuchnięte wargi sromowe,
• bezwonne, grudkowate upławy (wyglądem przypominające “biały ser”).

UWAGA! Jeżeli doświadczasz tych objawów, koniecznie skontaktuj się z lekarzem ginekologiem.

Waginoza bakteryjna

Waginoza bakteryjna (BV, bacterial vaginosis) to najczęstsze zaburzenie flory bakteryjnej dolnego odcinka dróg rodnych kobiet. Przeprowadzone badania w Stanach Zjednoczonych wykazały, że waginoza bakteryjna (BV) występuje u 29% u kobiet w wieku od 14 do 49 lat.

Nawet 75% kobiet zakażonych waginozą bakteryjną nie ma żadnych objawów !

Objawami bakteryjnego zakażenia pochwy i sromu są mogą być:

• obfita szaro-biała wydzielina, 
• nieprzyjemny rybi zapach,
• trudności i bolesność w oddawaniu moczu,
• bolesność przy stosunkach płciowych,
• dokuczliwy świąd,
• pieczenie lub zaczerwienienie.

UWAGA! Jeżeli podejrzewasz u siebie zakażenie waginozą bakteryjną, zgłoś się do lekarza ginekologa.

Inne infekcje

Mimo, że są mniej powszechne, inne infekcje bywają znacznie bardziej dokuczliwe. Wśród nich:

• Rzęsistkowica pochwy
• Tlenowe zapalenie pochwy
• Waginoza cytolityczna
• Laktobacilloza
• Zakażenia mykoplazmami urogenitalnymi
• Wirusowe zakażenia pochwy: HPV i HSV

Czy mam infekcję intymną?

Jeżeli podejrzewasz u siebie infekcję intymną zwróć uwagę na następujące cechy:

• Ból – Prawidłowy poziom bólu to jego brak. Przy zdrowych okolicach intymnych nic nie powinno boleć: oddawanie moczu, dotyk czy stosunek. W szczególności nasilający się i/lubdługotrwały ból powinny być dla nas wskazówkami do umówienia wizyty u ginekologa.
• Wydzielina – Naturalnie z naszych pochw wydobywa się wydzielina. Zmienia się ona również wraz z naszym cyklem. To na co powinnysmy zwrócić uwagę to wydzielina odbiegająca konsystencją i/lub kolorem od tej do której jesteśmy przyzwyczajone. Naszą uwagę powinna w szczegóności zwrócić bardzo gęsta wydzielina, lub taka o intensywnym zapachu.
• Świąd i zaczerwienienie – Jeżeli odczuwamy niepohamowaną chęć drapania się po wargach sromowych, to prawdopodobnie jest to związane z rozwijającymi się na nich patogenami. Takie objawy należy skonsultować ze specjalistą.

UWAGA! Niezależnie od opisanych powyżej objawów. Jeżeli zauważysz coś co według Ciebie odbiega od normy, umów się do ginekologa na konsultację!

Przyczyny i czynniki ryzyka infekcji intymnych

Przyczyny GRZYBICZYCH infekcji intymnych

Grzybicę miejsc intymnych wywołuje kilka rodzajów grzybów z gatunku Candida, najczęściej Candida albicans. To, że grzyby z rodzaju Candida występują na naszej skórze i błonach śluzowych, nie jest niczym dziwnym. Te mikroorganizmy naturalnie występują w naszych okolicach intymnych i wcale nie muszą powodować nieprzyjemnych objawów. 

Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy nasza odporność spada co sprawia, że grzybom łatwiej jest się namnożyć. Powodem spadku odporności naszych miejsc intymnych mogą być:

Infekcje bakteryjne

Każda infekcja miejsc intymnych osłabia naszą odporność i naraża nas na inne patogeny. W ten sposób, przejście infekcji bakteryjnej może ułatwić grzybom drożdżopodobnym typu Candida namnożenie się i zaatakowanie naszych wagin.

Antybiotyki

Są jednym ze skuteczniejszych sposobów walki z infekcjami bakteryjnymi. Niestety niszcząc bakterie, nie rozróżniają między tymi, które są dobre dla naszego organizmu a tymi, które mu szkodzą. W przypadku naszej pochwy, oznacza to, że zniszczone zostają również bakterie typu Lactobacillus, które są odpowiedzialne za produkcję kwasu mlekowego regulującego nasze pH. Dlatego, że antybiotykoterapia niszczy naturalny mikrobiom naszych miejsc intymnych, są one wyjątkowo narażone na infekcje grzybicze. 

Przemęczenie i długotrwały stres

Ciągłe uczucie stresu, hamuje naszą odpowiedź immunologiczną. Podobnie działa na nas przemęczenie, osłabia nasz układ odpornościowy. Dlatego, powinnyśmy się wystrzegać okresów wzmożonego stresu i zmęczenia w naszym życiu bo mogą wpłynąć negatywnie nie tylko na naszą psychikę, ale też na nasze zdrowie intymne.

Nieodpowiednia dieta

Słodycze oraz inne produkty zawierające dużo cukru są prawdziwą pożywką dla szkodliwych drobnoustrojów. Ułatwiają bakteriom i grzybom rozmnażanie się, a tym samym obniżają naszą odporność i narażają, między innymi, nasze zdrowie intymne. 

Czynniki ryzyka GRZYBICZYCH infekcji intymnych

Czynników ryzyka jest jednak o wiele więcej. W poniższych sytuacjach warto podjąć środki szczególnej ostrożności aby zapobiec zakażeniu grzybicą:

Rodzaj noszonej bielizny

Noszenie zbyt ciasnej lub syntetycznej bielizny, może powodować nadmierną potliwość w miejscach intymnych. Wilgoć stanowi z kolei świetne środowisko do rozwoju grzybicy. 

Kontakt z osobą zakażoną

Kandydozą możemy się też zarazić od kogoś innego. Na przykład korzystając z tego samego ręcznika, myjki czy przyborów toaletowych. Uważajmy również korzystając z publicznych basenów, plaż czy kąpielisk w których możemy przypadkowo zakazić się grzybicą. Nosicielem może też być nasz partner lub partnerka. Jeżeli tak jest, grzybicą możemy się zarazić podczas seksu. 

Korzystanie z publicznych basenów i pływalni

Chorobą tą można zarazić się też na basenie, w saunie, w jaccuzzi czy w szatni fitness klubu. W tym przypadku, nie dość, że nasze miejsca intymne są wyjątkowo mało chronione przed kontaktem z obcymi patogenami, to jeszcze ciepłe i wilgotne warunki wspierają rozwój drobnoustrojów.

Cukrzyca

Cukrzycy oraz osoby z innymi zaburzeniami endokrynologicznymi częściej chorują na kandydozę. Dotyczy się to w szczególności kobiet chorujących na cukrzycę typu drugiego. W przypadku nieleczonej lub nieprawidłowo leczonej cukrzycy, poziom glukozy w wydzielinach w pochwie może wzrastać, co sprzyja rozwojowi grzybicy. 

Ciąża

Kobiety w ciąży szczególnie narażone są na infekcje intymne. Oprócz zmian w gospodarce hormonalnej, podczas ciąży możemy się spodziewać, że spadnie nam odporność, zmieni się mikroflora naszej pochwy oraz wystąpią zaburzenia tolerancji glukozy. Niestety, te czynniki sprzyjają rozwojowi grzybicy. Tutaj warto też wspomnieć, że ciąża ogranicza nasze możliwości leczenia kandydozy. Tym istotniejsza staje się znajomość czynników ryzyka i  efektywna prewencja.

Przyczyny i czynniki ryzyka BAKTERYJNYCH infekcji intymnych

Bakteryjne zapalenie pochwy jest rodzajem infekcji spowodowanej nadmiernym wzrostem bakterii naturalnie występujących w pochwie. Nadmierny rozwój bakterii zaburza istniejącą tam równowagę. Najbardziej narażone na bakteryjne zapalenie pochwy są kobiety w wieku rozrodczym, ale może to dotyczyć kobiet w każdym wieku. 

Przyczyny infekcji bakteryjnych nie są niestety do końca znane. Jednak niektóre czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych objawów infekcji.  

Częste irygacje dopochwowe

Praktyka płukania pochwy wodą lub płynem do irygacji zaburza naturalną równowagę pochwy. Może to prowadzić do przerostu bakterii beztlenowych i powodować bakteryjne zapalenie pochwy. Ponieważ pochwa oczyszcza się samoczynnie, irygacja nie jest konieczna.

Posiadanie wielu partnerów seksualnych

Związek między aktywnością seksualną a bakteryjnym zapaleniem pochwy nie jest w pełni zbadany. Lekarze obserwują jednak, że ten stan występuje częściej u kobiet, które mają wielu partnerów seksualnych lub nowego partnera seksualnego. Chroba ta zdaje się również, częściej dotykać par jednopłciowych.

Uprawianie seksu w czasie miesiączki

Stusunek podczas miesiączki zwiększa ryzyko chorób przenoszonych drogą płciową. Według Centers for Disease Control and Prevention, uprawianie seksu podczas okresu zwiększa ryzyko zarażenia się lub przeniesienia również chorób takich jak, na przykład HIV.

Palenie tytoniu

U palaczek wykazano mniejszy odsetek pochwowych bakterii kwasu mlekowego Lactobacillus spp. w porównaniu do osób niepalących. Są to bakterie wspierające prawidlowe funkcjonowanie naszej pochwy i stanowiące naturalną ochronę przed infekcjami. Zalecane jest zaprzestanie palenia w celu zmniejszenia ryzyka nawrotów infekcji bakteryjnych.

Seks oralny

Obecne wyniki badań wskazują, że ekspozycja pochwy na bakterie występujące w jamie ustnej (F. nucleatum) zwiększają wzrost bakterii beztlenowych Gardnerella vaginalis, nawet jeśli wprowadzi się bardzo małą ich liczbę. Warto też zauważyć, że pewne szczepy bakterii atakujące nasze drogi oddechowe (np. Staphylococcus Aureus), są również w stanie wywołać infekcje intymne. Zdaniem naukowców seks oralny może zwiększyć ryzyko przeniesienia populacji bakterii z jamy ustnej do pochwy, co z kolei może ułatwić rozwój infekcji.

Niedobory w pochwie pałeczek kwasu mlekowego

Jeśli twoje naturalne środowisko pochwy nie wytwarza wystarczającej ilości dobrych bakterii Lactobacilli, zwanych pałeczkami kwasu mlekowego, zwiększa to prawdopodobieństwo rozwoju bakteryjnego zapalenia pochwy.

Warto też wymienić parę czynników zmiejszających ryzyko rozwinięcia się bakteryjnych infekcji intymnych. Te infekcje pojawiają się rzadziej u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną, prezerwatywy, oraz posiadających obrzezanego partnera.

Profilaktyka, czyli zapobieganie chorobom miejsc intymnych

Zbigniew Słomko we wprowadzeniu do książki pt. „ZAKAŻENIA w położnictwie i ginekologii” napisał: „Głównym celem współczesnej koncepcji zdrowia publicznego, a zarazem organizacji ochrony zdrowia, powinno być przeciwdziałanie zakażeniom, z perspektywicznym planowaniem i przeznaczeniem na ten cel odpowiednich środków.”

Najlepszym lekiem na infekcje intymne jest zapobieganie!

Całe szczęście od infekcji intymnych można z powodzeniem uchronić się dzięki odpowiedniej profilaktyce. Zobaczmy jakie mamy opcje:

• Suplementy diety – Prebiotyki lub probiotyki pomagają nam wesprzeć nasz układ odpornościowy. W sczególności, badania wykazały, że pozytywne wyniki osiąga się po zastosowaniu szczepów pałeczek kwasu mlekowego, które dobrze przylegają do nabłonka pochwy (L. gasseri, L. brevis, L. acidofillus)
• Płyny do higieny intymnej – Prawidłowa higiena intymna na co dzień i może przynieść lepsze efekty niż sądzisz. W szczególności jeżeli obecnie do mycia okolic intymnych używasz zwykłego płynu pod prysznic lub mydła (ajć!). Jeżeli stosujesz płyn do higieny intymnej, zwróć uwagę czy nie zawiera środków zapachowych lub innych środków podrażniających, takich jak barwniki. Najlepiej jeśli masz płyn z kwasem mlekowym, który pomoże Ci utrzymać prawidłowe pH skóry okolic intymnych. 
• Probiotyczne globulki dopochwowe – Takie dopochwowe preparaty pomogą odbudować zachwianą równowagę biocenozy pochwy nie tylko po infekcjach intymnych, ale również po antybiotykoterapii.
• Antybakteryjne i antygrzybicze środki ochrony:
  • Wkładka kąpielowa – Stanowi skuteczną ochronę przeciwko bakteryjnym i grzybiczym infekcjom intymnych, które możemy nabyć w środowiskach wodnych, czyli na basenie, w saunie, jaccuzzi czy na kąpielisku. Co ważne jest to ochrona którą możesz dostać bez recepty!
  • Spray do tekstyliów – Spryskana nim bielizna, nabiera właściwości antybakteryjnych i antygrzybiczych. Tym samym unikamy namnażania się na niej szkodliwych mikroorganizmów. Jest to w szczególnie przydatne przy infekcjach sromu, przy których bakterie lub grzyby namnażają się bezpośrednio na naszej skórze. Co ważne jest to preparat który możesz dostać bez recepty!

Leczenie infekcji miejsc intymnych

Jeżeli towarzyszą Ci wcześniej wymienione objawy którejś z infekcji zgłoś się do lekarza ginekologa. Ważne jest aby przed rozpoczęciem leczenia określić rodzaj infekcji czy jest to infekcja grzybicza czy bakteryjna. Po pobraniu wymazu z pochwy, lekarz wysyła próbkę do badań laboratoryjnych wyniki powinnyśmy otrzymać po już po kilku dniach najpóźniej po 2 tygodniach. Po takiej analizie lekarz ginekolog jest w stanie precyzyjnie dobrać sposób leczenia. W większości przypadków, wystarczy leczenie miejscowe w formie kremów lub globulek dopochwowych. Jednak kiedy stadium choroby okazuje się bardziej zaawansowane, koniecznym może się okazać leczenie ogólne za pomocą leków doustnych. Terapia zazwyczaj trwa od około 2 tygodni. 

NIE ZWLEKAJ! Weź pod uwagę, że o ile infekcje intymne na ogół nie powodują powikłań, to nieleczone mogą prowadzić do:

• Przedwczesnego porodu – U kobiet w ciąży, w szczególności bakteryjne zapalenia pochwy mogą powodować przedwczesny poród i niską masą urodzeniową dziecka.
• Chorób przenoszonych drogą płciową – Infekcje intymne pochwy sprawiają, że ​​kobiety są bardziej podatne na infekcje przenoszone drogą płciową, takie jak HIV, wirus opryszczki pospolitej, chlamydia czy rzeżączka. Jeśli masz HIV, bakteryjne zapalenie pochwy zwiększa również szanse, że przekażesz wirusa swojemu partnerowi.
• Ryzyka infekcji po operacji ginekologicznej – Bakteryjne zapalenie pochwy może zwiększać ryzyko rozwoju infekcji pooperacyjnej po zabiegach chirurgicznych.
• Choroby zapalnej miednicy – Zapalenie pochwy może czasami powodować do PID (Pelvic Inflammatory Disease), infekcję macicy i jajowodów, która przekąłda się na zwiększone ryzyko niepłodności.

UWAGA! Infekcje miejsc intymnych lubią powracać, zwłaszcza jeśli są niedoleczona lub niewłaściwie leczone. Zwykle wtedy są znacznie silniejsze i trudniejsze w zwalczeniu. Pamiętaj, że nie wolno ich lekceważyć. Nieleczone infekcje intymne mogą prowadzić do poważniejszych powikłań.

Literatura

1. Sobel, J. D. (2007) Vulvovaginal Candidosis. The Lancet, 369, 1961-1971
2. Aroutcheva A., Gariti D., Simon M. i wsp. Defense factors of vaginal lactobacilli. Am.J. Obstet. Gynecol. 2001; 185: 375–379.
3. Vallor A.C., Antonio M.A., Hawes S.E. i wsp. Factors associated with acguisition of, or persistent colonization by, vaginal lactobacilli: role of hydrogen peroxide production. J. Infect. Dis. 2001; 184: 14431–1436.
4. Donders G. Definition and classification of abnormal vaginal flora. Best Practice & Research. Obstetrics and Gynaecology 2007; 21: 355–373.
5. Cerikcioglu N., Beksac M.S. Cytolytic vaginosis: Misdiagnosed as Candidal Vaginitis. Infect. Dis. Obst. Gynecol. 2004; 12: 13–16.
6. July 2014, Postepy Mikrobiologii 53(3):229-240
7. A. Erkiert-Polguj Anna, A. Burzyńska, E. Waszczykowska, Mykologia Lekarska, 2008, tom 1, wydanie 4, 205-208.
8. I. Paczkowska, A. Wójtowicz, A. Malm, Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, “Terapia i Leki”, 2010, Tom 66, nr 8, 539-543. 
9. M. Zimecki, J. Artym, Wpływ stresu psychicznego na odpowiedź immunologiczną, Postepy Hig Med Dosw (online), 2004; 58: 166-175.
10. Rebecca M Brotman, Xin He, Pawel Gajer, Doug Fadrosh, Eva Sharma, Emmanuel F Mongodin, Jacques Ravel, Elbert D Glover, and Jessica M Rath, Association between cigarette smoking and the vaginal microbiota: a pilot study, BMC Infect Dis. 2014; 14: 471.